21 mas 2019 jounen entenasyonal fore
- Pòtoprens, 21 Mas 2019
- Nòt pou Laprès nan Okazyon Jounen Entènasyonal Forè yo
Depi lane 2012 Asanble Nasyonzini chwazi 21 mas pou selebre Jounen Entènasyonal Forè yo. Se okazyon pou tout Nasyon sou latè pran konsyans sou divès kalte enpòtans forè genyen. Se Jounen pou tout moun nan zòn kote yo rete angaje plizyè aktivite tankou plante pye bwa. Depi 7 lane apre desizyon sila a, nou konstate pa gen anyen ki fèt sou zafè Forè yo, lè nou gade kijan debwazman touche tout zòn nan peyi a. InHED ak Eco-Vert Haïti leve vwa yo byen wo pou rele anmwe ! Paske se ak gwo lapenn ak dezespwa nou menm òganizasyon ap konstate degradasyon ak tout boulin sa a.
Nou menm, Gwoup k ap Entèvni nan Zafè Ekoloji nan Peyi Dayiti (Eco-Vert Haïti), ak Inisyativ Ayisyen pou Anviwònman ak Devlopman (InHED) ap atire atansyon tout moun sou jounen 21 Mas 2019 sila ki konsakre tankou jounen entènasyonal forè.
Nan peyi DAyiti, n ap konstate depi plizyè lane forè yo, espas vèt yo avèk zòn ki pwoteje ap diminye ak gwo vitès chak jou e genyen ki menm rive disparèt tankou forè Sen Rafayèl ak kèk zòn vèt bò lanmè akoz pil ak pakèt mangwòv k ap koupe pasi pala, san nou pa bliye lagè k ap fèt toupatou nan peyi a kont pye bwa akoz Leta pa pran responsabilite’l epi movèz fwa anpil moun mete sou mizè ak move sitiyasyon ekonomik popilasyon an ap viv nan tout kwen zòn rekile peyi a.
Sitiyasyon sa a lakòz kantite lapli ki te konn tonbe sou peyi Dayiti bese anpil. Depi lane 2011, plis sechrès kòmanse frape anpil zòn nan peyi isit, forè nou yo ki disparèt nan anpil komin fè abitan yo pa jwenn ase dlo ni pou bwè, ni pou wouze jaden. Sa lakòz tou anpil bèt mouri ak swaf, ak grangou epi peyizan yo vin pi pòv epi kite lakay yo pou vin gonfle nan kapital la. Nou ka site egzanp Nòdès kote Komin tankou Tèrye-Wouj ak Ferye ap viv yon sitiyasyon kriz imanitè san parèy kote peyizan yo pèdi tout jaden ak tout bèt yo te genyen.
Pwoblèm sa yo rive paske anpil pye bwa koupe nan tout tèt mòn yo ak nan forè yo ki te konn founi dlo. Tandiske se tèt mòn yo ki gen anpil pye bwa, ki bay jiska 80% dlo sou la tè epi se forè yo ki bay anpil vil nan mond lan dlo potab pou sèvi elatriye.
Move jesyon forè yo ak debwazman k ap fèt toupatou lage Peyi a nan gwo pwoblèm ni lè gen lapli, ni lè pa gen lapli.
Nan okazyon jounen Entènasyonal Forè yo, nou menm Òganizasyon sa yo mande Leta pou li deplwaye jefò pou pwoteje ti rès forè Ayiti yo (Espesyalman Forêt des Pins) ki nan yon sitiyasyon kritik ak Makaya, ansanm ak lòt zòn ki pèmèt peyi a jwenn dlo pou l fonksyone tankou Masif nou yo.
Nan okazyon sa tou, n’ap mande pou Leta pran bon jan dispozisyon pou anpeche moun koupe pye bwa pou fè chabon oubyen k ap detwi forè pou pran tè pou fè jaden.
Pou fini, Ekovè Ayiti ak InHED ap ankouraje Leta, ONG ak Mouvman Oganize yo mete bon jan pwojè kanpe pou plante pye bwa nan tèt mòn yo ak reyalize bon jan kaptaj nan tout sous nan peyi a epi bon jan enstalasyon pou kenbe dlo lè gen lapli ak bon jan pwogram pou renfòse rebwazman. Nou mande tout moun angaje yo paske si Ministè Lanviwonman peyi a pa fè anyen pou trete kesyon debwazman kap kraze forè yo prese prese, n ap trennen Leta a nan lakou jistis yo pou nou di l li pa fè anyen pou kesyon sila a ki kritik pou lavi.
Otantifikasyon :
ECOVERT-HAITI : Anel DORLEAN / dorleananel@gmail.com / +509 3632-3759
InHED : Samuel E. JEAN / sej@hafors.com / +509 3237-3030
